104. Bola extra: La niña Shakira y la vaca Chenoa
por Nacho Mirás Fole
Añado un nuevo post que no tiene nada que ver con el anterior pero que os regalo como bola extra. Esta tarde paseaba yo por un centro comercial de Santiago con mis hijos. Fuimos al cine a ver «Cómo entrenar a tu dragón 2», que me gustó sin entusiasmarme (demasiado rollo bélico y de monarquías hereditarias ñoñas para mi gusto), pero que se vino arriba cuando escuché que cantaba Jonsi y que tocaban la gaita nada menos que los Red Hot Chili Peppers.
Pasada la película, salimos y presencié impresionado cómo una madre modelna le llamaba la atención a su hijita: «¡Shakira, no te lo vuelvo a repetir!». Y Shakira… ni puto caso, que para eso le va la rebeldía en el nombre. Que tiemble el santoral. ¡PorquestoesÁfricá! En diálogo tuitero con Joan Rabat (@joanrabat), que me sigue desde Cataluña y ya es uno de los indispensables, le expliqué que, hasta donde yo sé, lo de los nombres de las personas en Galicia no tiene, ni por asomo, el interés onomástico de la cabaña bovina: Hasta 221 vacas con el nombre Chenoa se contabilizaban en el registro ganadero patrio en el año 2005. Lo conté en diciembre de aquel año en La Voz de Galicia y lo recupero para amenizar un poco el anochecer del miércoles, el amanecer del jueves -porque al que madruga no le ayuda ni Dios- y quitarle hierro a otros debates más sesudos. La liebre la levantó el autor del blog O Ollo da Vaca, a quien le reitero las gracias nueve años después. No sé si seguirá siendo Paloma el nombre más común de las vacas gallegas; que alguien tome el testigo y lo compruebe, que yo no tengo el chisme para ruidos. Ahí va. Os lo advierto: vais a flipar.
Paloma es el nombre más frecuente de las vacas gallegas
Algunos tradicionales como «Linda» o «Pinta» dejan sitio a otros como «Chenoa» o «Letizia»
El registro del Servizo de Producións Gandeiras recoge 600.000 fichas
Nacho Mirás. La Voz de Galicia, 17 de diciembre de 2005
Si uno va caminando por una corredoira y, de repente, escucha: «¡Paaaasa, Chenooooa!», no necesariamente tiene que haberse cruzado en su camino una estrella de la canción. Nada más lejos. La Chenoa del prado puede ser una de las 221 vacas lecheras con ese nombre que pastan por Galicia, según la base de datos de Control Leiteiro propiedad del Servizo del Producións Gandeiras (Consellería de Medio Rural).
En los últimos días, la recopilación de los nombres de las vacas de Galicia, realizada por el autor del blog O Ollo da Vaca (http://oollodavaca.blogspot.com), ha corrido como la pólvora entre los internautas gallegos, que se han encontrado con que, a pesar de que las nuevas tendencias pegan fuerte, el nombre más utilizado por los ganaderos de Galicia para bautizar a sus reses es el de Paloma.
El Servizo de Producións Gandeiras confirma todos y cada uno de los datos contenidos en este recuento, hecho sobre un censo que recoge 600.000 nombres de reses dedicadas a la producción de leche.
De «Cachorra» a «Pichona»
Si la lista de nombres la encabeza Paloma, con 6.470 registros, a la zaga le anda Linda, con 5.850 entradas. Pinta (5.787), Blanca (5.345), Cuca (4.402) y Lucera (4.185) van a continuación, según un estadillo plagado, aunque en menor medida, de Marquesas, Lunas o Lúas, Perlas, Moras, Pastoras, Negras, Morenas, Parrulas o Monas. Muy socorridos son en el santoral ganadero de Galicia los nombres de Romera, Morita, Princesa, Estrella, Careta o Diana, lo mismo que Bonita, Nova, el sonoro Cachorra (2.055 vacas se llaman así), Pichona, Gallarda, Rula, Mimosa o Mariposa-Bolboreta.
El autor del recuento repara en un hecho curioso: las 221 vacas que, a partir del año 2002, llevan por nombre Chenoa. Pero no es eso lo que más le llama la atención, sino que «cando comezou a primeira edición de OT xa existían rexistradas aquí oito vacas con ese nome. Iso é ter visión de futuro».
«Nunca Máis»
La búsqueda concienzuda realizada por O Ollo da Vaca en el registro gallego arroja muchos más resultados. Por ejemplo, que 13 vacas lecheras se llaman Prestige y que seis de ellas nacieron entre noviembre del 2002 y febrero del 2003.
Mucho más inquietante es el caso de una res que, a pesar de haber llegado al mundo el 16 de octubre del 2002, se llama Nunca Máis. Para el autor del recuento, hay tres posibles explicaciones para un hecho semejante: «Unha, que teña mal o nacemento na base de datos; outra, que lle cambiaran o nome despois; e a terceira, que a vaca sexa de Rappel».
Rosalía, con 151 entradas, es otro nombre relativamente socorrido en la cabaña ganadera gallega, nada excesivamente extraño. Sí que lo son, sin embargo, otros mucho más exclusivos: En Galicia existe, al menos, una vaca Norma Duval y más de cincuenta a las que sus propietarios les pusieron un televisivo Suellen.
«Fragas», «Quintanas» y «Touriñas»
Los políticos no se libran: Once vacas se llaman Fraga, unas setenta Quintana, y veinte, Touriña. Pero también hay una Lenin y tres Trotski.
En el registro hay tanto que casi cualquier cosa que a uno se le ocurra ha sido utilizado como nombre de vaca. ¿Letizias? Pues 162, con su zeta y todo. Y siete Gayosas, cuatrocientas Piñeiras o las Jimena, Dinora y Norma directamente extraídas de Pasión de gavilanes a la explotación que Antonio García Neira tiene en Frades (A Coruña).
Entre otras muchas curiosidades, además de las 23 Galicias que dan leche, existen en el recuento nueve que son Galiza, con zeta. Del registro, que incluye novecientas Rebecas o una Aromática, llama la atención ya no una vaca, sino un ganadero que se dignó a registrar a una de sus reses con el sonoro nombre de Gilipollas. El autor del recuento sentencia: «¡Miña pobre…!».
Antonio García Neira: «Teño desde Amaral a Pantoja»
Antonio García Neira vive rodeado de famosas. Entre las 70 vacas lecheras que mantiene en su explotación de Abellá-Frades hay de todo. Por ejemplo, casi la plantilla femenina completa deOperación Triunfo , incluidas Chenoa y Trizia.
«O de Operación Triunfo botounos unha man -explica-; eu o que facía era poñerlles o nome do santo ou santa do día no que nacían, pero como son moitas, calquera sitio é bo para sacar ideas». «Hai compañeiros que usan nomes de países -continúa-, aínda que eu non teño ningunha. O que si teño son nomes como Katrina , Mercedes ou Natacha , pero tamén unha Amaral , unha Perpetua e unha Pantoja ».
Antonio cuenta que las vacas también tienen apellido, formado por el nombre del padre y un número de registro. Así, su Chenoa se llama Chenoa Thunder 116. Pero también hay otras dignas de vivir en Beberly Hills: Silvia Gibson o Jenny Marshall, sin ir más lejos, hija esta última de un semental canadiense.
Dentro vídeo: Jonsi -a quien escuché hace unos años en el Monte do Gozo- cantando para la peli Cómo entrenar a tu dragón 2. ¿Qué nombre le iría bien a un dragón? ¿San Jorge, por fastidiar? ¿Soplete? ¿Churrasking? Yo a un dragón le pondría de nombre… ¡Montoro! Buenas noches, Chenoas.
Que divertido, no sabía que las vacas tenían nombre y apellido, nombres tan populares y que se registraban, nunca te acostarás sin saber una cosa más. Buenas noches Nacho.
E eu que xuraría que Marela sería un clasicazo…
Estabas en lo cierto: es para flipar! Jajaja Pero llamarle Shakira a tu hija .. Eso no tiene perdón de Dios!
Me ha encantado saber que Chenoa es uno de los nombres de vaca más comunes!! Mil gracias por tu sabiduría Nacho! Abrazo!! 😉
Aún no se me ha quitado la sonrisa de la cara tras leer tu artículo. Gracias.
Hace años un pariente mío tuvo una cabra que se llamaba Massiel como la primera ganadora española del Festival de la Canción de Eurovisión.
Desgraciadamente los nombres de las vacas, son remplazados por esos pirsins, donde figura su código como de cualquier objeto se tratara.
Marela, pinta … Xuvenca cuando se trataba de una vaca joven…
Grazas Nacho por facerme sorrir…. eu que son da aldea, e sei que as vacas valen tanto ( por non decir máis) como as persoas, confirmo que Paloma, Jallarda, jarrida, Toura, Blanca,….. xa eran clásicos nomes fai 50 anos…
cando meu hirmán empezou a mocear e o establo a medrar pasamos de ter 5 vacas a 60 , non había tantos nomes no santoral vacuno e tivo que reinventarse… pasamos a ter unha Thatcher que chegou toureada de Inglaterra… un boi Reagan…. e así sucesivamente, había que resolver sobre a marcha… O realmente importante e que ata que se pechou o establo (feito triste e inevitable) todas e cada unha das vacas respondían ó seu propio nome…
Non esquezades que nos troixeron vacas de Holanda, Alemania , Inglaterra… por eso non é tan raro que nos atopemos con algunha Jennifer, Sabina ou Merkel…. que por outra parte non eran as de mellor carne pero si as máis leiteiras.
Agora as vacas non teñen nome, acaso número. Eu,que son da aldea, de nena pastoreaba vacas de nome pastora, linda, roxa, rubia, careta, xovenca, teixa, parrola, lucera…..
os meus viciños coidan 170 reses sin nome…
Serva de homenaxe a todas as vacas que nos axudaron a soportar tanta miseria neste país.
unha aperta, e ponte bó.
Gracias
Blog fantástica
buena suerte
……………………
http://www.8ii.in
XD, moi ben o pasei escribindo aquel post dos nomes das vacas. fora na ponte da constitución dese ano. pasei toda a ponte metido nunhas oficinas da (daquela aínda) consellaría de agricultura migrando unha base da datos. o asunto consistía en lanzar un proceso e quedar mirando para a pantalla para que non fallase. como iso é moi aburrido, empecei a xogar coa famosa táboa de vacas e así naceu a historia.
grazas debería darchas eu a ti: non sabes a de público novo que tivo o meu blog despois do teu artigo…
anos despois, cada vez que aparecía algunha nova relacionada cos nomes das vacas, algún xornalista chamábame para saber a miña opinión sobre o asunto. lembro unha vez que saíu o asunto de que as vacas producían máis se tiñan nome… como se fose eu un especialista en vacas, cando, en realidade, só tivera a idea de facer unhas cantas contas de rexistros…
moito me gustaría ter acceso outra vez a esa táboa. marabillas poderíamos facer con ela…
de feito, dásme unha idea… igual fago un par de chamadas a ver se me pasan a información.
se consigo algo, serás o primeiro en sabelo.
apertas, mestre!
Edu!!! Unha apertaza
unha anotación sobre algúns paradoxos temporais dos nomes das vacas. grazas ao teu artigo, veu xente mellor informada a explicarme que en galiza pónselle nome ás vacas, pero unha vaca non é vaca ata que ten dous anos… iso explica por que vacas nacidas un ano antes do primeiro o.t. levaban o nome de chenoa. ou vacas nacidas antes do prestige carregaban co nome infausto do petroleiro.
Nacho: Acabo de visualizar o vídeo da presentación do teu libro. Que eu fose unha das escollidas para falar do que significas para mín fai que estea chea de orgullo, vamos, que estou que non mexo, nin collo en min de gozo… Agardo con impaciencia o día 18 de setembro para darche unha forte aperta en vivo e en directo. Mil grazas por seres como es e por contares comigo. Sempre che estarei agradecida.
Jajaja, en Mantelas temos unha égua «Chenoa», como te quedas???